ရီေလတီဗီတီ သီအိုရီ ႏွင့္ အခ်ိန္သေဘာတရား ။

ရူပေဗဒပညာရွင္ Albert Einstein ဟာ သူ ့ရဲ့ Theory of Special Relativity စာတမ္းကို 1905 ခုႏွစ္မွာ ေဖၚထုတ္တင္ၿပခဲ့တယ္။ အဲဒီစာတမ္းမွာ သိပၸံပညာရွင္ေတြအပါအ၀င္ သာမန္လူေတြရဲ့စိတ္ထဲမွာ ကိန္းေအာင္းေနတဲ့ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ အခ်ိန္၊ ေနရာနဲ ့ ေရြ ့လ်ားမွူဆိုင္ရာ အေတြးအေခၚ အေတာ္မ်ားမ်ားကိုေတာ္လွန္ ေၿပာင္းလဲပစ္လိုက္တယ္။ _Einstein ဟာ သူ ရဲ့စာတမ္းမွာ အေၿခခံက်တဲ့ အေတြးအေခၚ သံုးသပ္မွူ(၂) ခု ထည့္တြင္းခဲ့တယ္။ ပထမသံုးသပ္မွူက အရာ၀တၳဳတစ္ခုဟာ ဘယ္ေလာက္ ေႏွးတယ္၊ ၿမန္တယ္ ဆိုတာ၊
ရပ္ေနသလား၊ ေရြ ့လ်ားေနသလား ဆိုတာေတြဟာ ႏွိုင္းရသေဘာေတြသာလွ်င္ၿဖစ္တယ္။ ေရာက္ေနတဲ့ ရွူေထာင့္ အေပၚတည္ေနတယ္။ ဥပမာ_ရထားတစ္စင္းဟာတစ္နာရီကိုကီလိုမီတာ(၁၀၀)ႏွုန္းနဲ့ဘူတာပလက္ေဖါင္းတစ္ခုကိုၿဖတ္အသြားမွာပလက္ေဖါင္းေပၚမွာရပ္ေနသူက ရထားဟာေရြ လ်ားေနတယ္လို ့ၿမင္မယ္။ ထိုနည္းတူ ရထားၿပတင္းေပါက္က ႀကည့္ေနသူအေနကလည္း



ရထားႀကီူကရပ္ေနၿပီး ဘူတာပလက္ေဖါင္းက ၿဖတ္တက္သြားတယ္လို ့ ခံစားရမယ္။ ဒီလိုပဲ_ရပ္ေနတယ္လို ့ ထင္ရတဲ့ေနရာနဲ ့_ ေရြ
့လ်ားေနတယ္လို ့ ထင္ရတဲ့ေနရာမွာ သိသာၿမင္သာတဲ့ ရုပ္၀တၳဳပိုင္းဆိုင္ရာ ေၿပာင္းလဲမွူေတြလည္း ဘာတစ္ခုမွ် မၿဖစ္တာကိုေတြ ရမယ္။
ဒုတိယသံုးသပ္မွူမွာကေတာ့_ ထူးဆန္းတဲ့ အက်ိဳးသက္မွူပါလာၿပီ။
အလင္းအလ်င္ဟာ တစ္စကၠန္ ့မွာ ကီလိုမီတာ 300,000 (300,000 Km/second) ခရီးေပါက္ႏိုင္တယ္။ ဒါေႀကာင့္ ကမၻာေပၚမွာ လူသားေတြသိထားတဲ့ ႏိွုင္းရေရြ ့လ်ားမွူ(relative motion) မွန္သမွ်ဟာ အလင္းနဲ ့ ႏွိုင္းစာလိုက္ရင္ ေရြ ့လ်ားမွူမရွိဘဲ ရပ္တန္ ေနသလိုမ်ိဳး ၿဖစ္သြားရတယ္။ အလင္းလြတ္ရာ ေနရာတစ္ခုကေန ဒံုးယာဥ္တစ္ခုစီးၿပီး တစ္နာရီကို မိုင္ေသာင္းခ်ီတဲ့ႏွုန္းနဲ ့ ခ်ဥ္းကပ္သည္ၿဖစ္ေစ၊ ေ၀းရာဘက္ကို ေသြဖယ္သည္ၿဖစ္ေစ ၿဖစ္ရပ္ႏွစ္ခုစလံုးမွာ အလင္းမိမိထံ ေရာက္ရွိလာခ်ိန္ဟာ တူညီေနပါလားဆိုတာကိုေတြ ရတယ္။ Einstein ဟာဒီသေဘာသဘာ၀ သံုးသပ္ခ်က္ေတြကို သခၤ်ာပံုစံနဲ ့စုစည္းဆက္စပ္ တင္ၿပရင္း အခ်ိန္နဲ သက္ဆိုင္တဲ့ ညီမွ်ၿခင္းတစ္ခုကိုပါ ေဖၚထုတ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီ Time Equation ကေတာ့_


ယခင္က လူေတြလက္ခံထားႀကတာက အခ်ိန္ဟာ မည္သည့္အရာေပၚမွ မတည္ဘူး။ သူ ့ဘာသာသူ တၿဖည္းၿဖည္း၊ တေရြ ့ေရြ ့နဲ ့မွန္မွန္
ေၿပာင္းလဲေနတဲ့အရာ absolute time လို သတ္မွတ္ႀကတယ္။ Einstein ရဲ့အခ်ိန္ညီမွ်ၿခင္းအရကေတာ့ အရာ၀တၴဳ တစ္ခုရဲ့
အခ်ိန္ဟာ သူေရြ ့လ်ားေနတဲ့ အလ်င္ႏွုန္းအေပၚမူတည္ေနတယ္။ အလ်င္ႏွုန္း မ်ားေလေလ အခ်ိန္ဟာေႏွးေကြးလာေလပဲလို ့
ေဖၚၿပေနတယ္။ ဒီေန ့ကမၻာေပၚမွာ သြားလာေနတဲ့ ယာဥ္ရထားကေန.. အာကာသသြားယာဥ္ေတြအထိ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ အလ်င္ relative motion ၿဖစ္ရပ္ေတြမွာ အခ်ိန္ေႏွးသြားသလား၊ ၿမန္လာသလားဆိုတာဘယ္လိုမွမသိသာႏိုင္ေသးပါဘူး။_ဒါေပမယ့္ အလင္းအလ်င္နီးပါးနဲ ့ သြားေနတဲ့ အရာ၀တၳဳတစ္ခုရဲ့ အခ်ိန္ကေတာ့ ရပ္ေနသေလာက္နီးပါး ေႏွးေကြးသြားပါမယ္။ အလင္းအလ်င္နဲ ့ ညီတူၿဖစ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ အခ်ိန္ဟာ လံုး၀ရပ္သြားလိမ့္မယ္လို ့ Einstein ဟာသူရဲ့ Theory of Relativity စာတမ္းမွာ ေဖၚထုတ္တင္ၿပခဲ့ပါတယ္။


Ref: Theory of Special Relativity ,
by Albert Einstein