ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါး
ဣတိပိ ေသာဘ၀ါ
(၁) အရဟံ
(၂) သမၼာသမၺဳေဒၶါ
(၃) ၀ိဇၨာစရဏသမၸေႏၷာ
(၄) သုဂေတာ
(၅)ေလာက၀ိဒူ
(၆) အႏုတၱေရာ ပုရိသဒမၼသာရထိ
(၇) သတၳာေဒ၀မႏုႆာနံ
(၈) ဗုေဒၶါ
(၉) ဘဂ၀ါ၊
အရဟံ ဂုဏ္ေတာ္အဓိပၸါယ္-
ေသာ ဘာဂ၀ါ-ထုိၿမတ္စြာဘုရားသည္၊ ဣတိပိ ဣမိနာစ ကာရေဏန-တစ္ ေထာင္႔ငါးရာ ကိလသာတုိ႔ကို ၀ါသနာဓေလ႔ အထုံေငြ႕မွ် မေငြ႕မရိပ္ ၀င္း၀င္းဖိတ္သုိ႔ ေ႐ႊစိတ္ပ်ံ႕သင္း လြန္သန္႔႐ွင္း၍ မင္းမင္းၿပည္သူ ၾကည္ၿဖဴေကာ္ေရာ္ အလွဴေတာ္မွန္ အပူေဇာ္ကို ခံေတာ္မူထုိက္ေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင္႔လည္း၊ အရဟံ - အရဟံမည္ ေတာ္မူပါေပ၏၊
ေနာက္တစ္မ်ိဳးအေနနဲ႔
အရဟံ- ကိေလသာကင္းစင္ေတာ္မူေသာ ၿမတ္စြာဘုရား၊
အရဟံ= ဆိတ္ကြယ္ရာအရပ္၌ပင္ မေကာင္းမႈကုိၿပဳေတာ္မမူေသာၿမတ္စြာဘုရား၊
အရဟံ = ပူေဇာ္အထူးကိုခံယူေတာ္မူထုိက္ေသာ ၿမတ္စြာဘုရား၊ ဆုိၿပီးလည္း မွတ္သား ႏိုင္ပါတယ္။
သမၼာသမၺဳေဒၶါ အဓိပၸါယ္-
ေသာ ဘဂ၀ါ= ထုိၿမတ္စြာဘုရားသည္၊ ဣတိပိ ဣမိနာစ ကာရေဏန၊ သဗၺဥ္ ဥာဏ္အားစြမ္းပကားၿဖင္႔ မ်ားသခၤါရ ၀ိကာရႏွင္႔ လကၡဏပညတ္ နိဗၺာန္ဓာတ္ဟု ငါးရပ္ သိရန္ ေဥယ်ဓမ္ကို ေဖာက္ၿပန္မ႐ွိ ကိုယ္ေတာ္တုိ္င္သိေတာ္မူေသာ ဤအေၾကာင္း ေၾကာင္႔လည္း၊ သမၼာသမၺဳေဒၶါ= သမၼာသမၺဳဒၶမည္ေတာ္မူပါေပ၏၊
သမၼာသမၺဳေဒၶါ- အလုံးစုံေသာတရားတို႔ကုိ ကိုယ္ေတာ္တုိင္ သိေတာ္မူ ေသာၿမတ္စြာဘုရားလုိ႔ မွတ္သားထားမယ္ဆုိရင္ အဆင္ေၿပပါတယ္၊
၀ိဇၨာစရဏသမၸေႏၷာ အဓိပၸါယ္
ေသာ ဘဂ၀ါ =ထုိၿမတ္စြာဘုရားသည္၊ဣတိပိ ဣမိနာစ ကာရေဏန=သုံးပါး ႐ွစ္ပါး ႏွစ္မ်ိဳးအားၿဖင္႔ ေဟာထားပညာ ဥာဏ္၀ိဇၨာတည္း နိဗၺာနဓာတ္ အၿမိဳက္ရပ္သုိ႔ ဆုိက္ကပ္ရန္ၿဖင္႔ အမွန္သင္႔သည္ အက်င္႔စရဏ ဆယ္ငါ႔၀ႏွင္႔ တကြဥႆုံ ၿပည့္စုံေတာ္ မူေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင္႔လည္း၊ ၀ိဇၨာစရဏသမၸေႏၷာ=၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷ မည္ေတာ္ မူပါေပ၏၊
အတုိမွတ္ခ်င္ရင္ေတာ႔
၀ိဇၨာစရဏ သမၸေႏၷာ- ၀ိဇၨာတရား စရဏတရားႏွင္႔ၿပည္႔စုံေတာ္မူေသာ ၿမတ္စြာဘုရားလုိ႔ အလြယ္ မွတ္မယ္ဆုိရင္လည္း အဆင္ေၿပပါတယ္၊
ဒီေနရာမွ ထပ္႐ွင္းေအာင္ေၿပာၿပရရင္ ၀ိဇၨာ-ဆိုတာ အသိကိုေၿပာတာပါ၊ စရာဏကေတာ႔=အက်င္႔ေပါ႔၊ သမၸႏၷ-ကေတာ့ အဲဒီလုိသိၿပီး က်င္႔လုိ႔ၿပည္႔စုံတာကိုေၿပာတာပါ၊
၀ိဇၨာဆုိတာ ဘုရား႐ွင္ရဲ႕ဥာဏ္ေတာ္ပါ၊ အဲဒီဥာဏ္ေတာ္က သုံးပါ႐ွိပါတယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕သုတၱန္ေဒသနာေတာ္ေတြမွာေတာ႔ ႐ွစ္ပါးလုိ႔ေဟာထားပါေသးတယ္၊ ဒါေၾကာင္႔ သုံးပါး၊ ႐ွစ္ပါးဆုိၿပီးေၿပာဆုိေရးသားၾကတာပါ၊ ပထမဆုံး ၀ိဇၨာသုံးပါးကိုေၿပာၿပပါမယ္၊
အလြယ္မွတ္ခ်င္ရင္ေတာ့“ပု၊ ဒိ၊ အာ”လုိ႔ မွတ္ထားရင္အဆင္ေၿပာပါတယ္၊
ပု-ဆုိတာ ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆိဥာဏ္-ေ႐ွးေ႐ွးဘ၀ေတြကို ၿပန္လည္အမွတ္ရႏုိင္တဲ႔ဥာဏ္ပါ၊
ဒိ-ဆုိတာ ကေတာ့ ဒိဗၺစကၡဳဥာဏ္=နတ္မ်က္စိလုိ အေ၀းကအရာ၀တၳဳေတြကုိၿမင္ႏုိင္တဲ႔ဥာဏ္ပါ၊
အာ-ဆုိတာ အာသ၀ကၡ၀ဥာဏ္=ကိေလသာအာသေ၀ါေတြကို ကုန္ေစတတ္တဲ႔ အရ ဟတၱမဂ္ဥာဏ္ပါ၊
၀ိဇၨာ႐ွစ္ပါးဆုိ တာကေတာ႔ ေၿပာၿပခဲ႔တဲ႔ သုံးပါးရယ္၊ ခုေၿပာၿပမယ္႔ ငါးပါးရယ္ေပါင္းလုိက္ရင္႐ွစ္ပါးေပါ႔၊
အဲဒီငါးပါးက ဘာေတြလဲဆုိရင္-
(၁) ၀ိပႆနာဥာဏ္=အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱဆုိၿပီးလကၡဏာေရးသုံးပါးနဲ႔ ႐ုပ္နာမ္တ ရားအားလုံးကို သိၿမင္ႏုိင္တဲ႔ဥာဏ္၊
(၂) ေစေတာပရိယဥာဏ္=သူတစ္ပါးစိတ္ကို သိတဲ႔ဥာဏ္၊
(၃) မေနာမယိဒၶိဥာဏ္=မိမိကဲ႔သုိ႔ အတူတစ္ပါးဘုရားတစ္ဆူကို စိတ္ၿဖင္႔ဖန္ဆင္း ႏုိင္ေသာဥာဏ္၊
(၄) ဒိဗၺေသာတဥာဏ္= နတ္ေတြရဲ႕နားလုိ အေ၀းကအသံ၊ အသံတုိးတုိေလး ေတြကိုၾကားႏုိင္တဲ႔ဥာဏ္၊
(၅) ဣဒၶိ၀ိဓဥာဏ္=ေၿမလွ်ိဳးမုိးပ်ံ စတာေတြလုိ တန္ခိုးအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုဖန္ဆင္းႏုိင္တဲ႔ ဥာဏ္၊
စရဏဆုိတာ....
စရဏက (၁၅)ပါး႐ွိပါတယ္၊ အဲဒါေတြက
(၁) သဒၶါ=ကုသို္လ္ကံ အကုသိုလ္ကံ၊အဲဒီကံရဲ႕အက်ိဳး၊ ဘုရားတရားသံဃာ႐ွိ တာ၊ေနာက္ဘ၀႐ွိတာ ယုံၾကည္တာ၊
(၂) သတိ= ကုသုိလ္ေကာင္းမႈနဲ႔ ဆုိင္တဲ႔အရာေတြမွာ အမွတ္ရတာ၊ လူေတာ္မ်ား မ်ားက သတိရတယ္ေၿပာၾကပါတယ္၊ ဒါေပမဲ႔ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္တာသတိရ တာမဟုတ္ဘူးေလ၊
(ကိုယ္႔ရဲ႕ ရည္းစားကိုသတိရတာ၊ သူငယ္ခ်င္း မိဘေဆြေတြကုိ သ တိရတာေလ၊ ဒီသတိက အဲဒီလုိ သတိမဟုတ္ပါဘူး။)
(၃) ဟိရီ= မေကာင္းမႈေတြလုပ္ရမွာကို ႐ွက္တာ၊
(၄) ၾသတၱပၸ=မေကာင္းမႈေတြလုပ္ရမွာကို ေၾကာက္တာ၊
(၅) ၀ီရိယ=ကုသိုလ္ေကာင္းမႈမွာ အားတက္သေရာလုပ္တာ၊
(၆) သုတ=အၾကားအၿမင္မ်ားတာ၊
(၇) ပညာ=အရာရာမွာတတ္သိလိမၼာတာ၊
(၈) ေဘာဇနမတၱညဳတာ=စားေသာက္ရာမွာ ကိုယ္နဲ႔သင္႔မသင္႔ႏႈိင္းခ်င္႔ၿပီး အ တုိင္းအ႐ွည္သိတာ၊
(၉) ဇာဂရိယာႏုေယာဂ=ႏိုးႏိုးၾကားၾကားအိပ္တာ၊ အအိမ္အေနနည္းတာ၊
(၁၀) သီလ=ဆုိင္ရာသီလကို ေန႔စဥ္ေစာင္႔ထိန္းတာ၊
(၁၁) ဣၿႏၵိယသံ၀ရ=ေတြ႕ၿမင္ၾကားသိသမွ်ေတြအေပၚမွာ ေလာဘေဒါသစတာ ေတြမၿဖစ္ပဲ မ်က္စိ နား နွာစတာေတြကို ၿငိမ္သက္ေအာင္ေစာင္႔စည္းတာ၊
(၁၂) ပထမစ်ာန္၊
(၁၃) ဒုတိယစ်ာန္၊
(၁၄) တတိယစ်ာန္၊
(၁၅) စတုတၳစ်ာန္၊ တုိ႔ၿဖစ္ပါတယ္၊
သုဂေတာဂုဏ္ေတာ္ အဓိပၸါယ္
ေသာ ဘဂ၀ါ=ထုိၿမတ္စြာဘုရားသည္၊ ဣတိပိ ဣမိနာစ ကာရေဏန၊ ဒီပကၤရာ ထြဋ္ခ်ာသနင္း ေၿခေတာ္ရင္းမွ မွန္းကင္းသိရီ ေဗာဓိမ႑ိဳင္ ခန္း၀ါပိုင္ေအာင္ ဆယ္ခုိင္ပါ ရမီ ၿပည့္စုံညီလွ်က္ သုံးလီဘ၀ မ်ားသတၱ၏ သုခစီးပြါး က်င္႔ေသာအားၿဖင္႔ မိုက္မွားအယူ မိစၦာဟူက ဆံၿမဴတစ္စိ မကပ္ၿငိပဲ သတိသမၸဇဥ္ မၿပတ္ယွဥ္လွ်က္ သဗၺဥ္ဥာဏ္ေတာ္ ရ ေၾကာင္းေရာ္၍ ၾကြေတာ္မူခဲ႔ေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင္႔လည္း၊ သုဂေတာ္-သုဂတမည္ ေတာ္မူပါေပ၏။ ဒါက အ႐ွည္မွတ္ခ်င္သူမ်ားအတြက္ပါ၊
့“သုဂ ေတာ= ေကာင္းေသာနိဗၺာန္သုိ႔ ၾကြသြားေတာ္မူတတ္ေသာ ၿမတ္စြာဘုရား”လုိ႔မွတ္ရင္လည္းရပါတယ္။
ေလာက၀ိဒူ ဂုဏ္ေတာ္အဓိပၸါယ္
ေသာဘဂ၀ါ=ထုိၿမတ္စြာဘုရားသည္၊ ဣတိပိ ဣမိနာစ ကာရေဏန၊ သတၱာကာ ယ သခၤါရဟု ေလာကသုံးဘုံ အလုံးစုံကို အာ႐ုံထင္စြာ ပိုင္းၿခားကာၿဖင္႔ ေကာင္းစြာကုန္ စင္ သိၿမင္ေတာ္မူေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင္႔လည္း၊ ေလာက၀ိဒူ၊ ေလာက၀ိဒူ မည္ ေတာ္မူပါေပ၏၊
ေလာက၀ိဒူ= ေလာကသုံးပါးကို သိေတာ္မူေသာ ၿမတ္စြာဘုရား
ေလာကသုံးပါးဆုိတာက
(၁)သတၱေလာက=သက္႐ွိ သတၱ၀ါအေပါင္းကိုေခၚတာပါ၊
(၂) ၾသကာသေလာက=သတၱ၀ါေတြေနတဲ႔ေနရာ႒ာန ဘုံ၊သတၱ၀ါေတြမေနတဲ႔ ဘုံ႒ာနေတြကုိေခၚတာပါ၊
(၃) သခၤါရေလာက= ႐ုပ္တရားနာမ္ တရားအားလုံးကိုေခၚတာပါ၊
အႏုတၱေရာ ပုရိသဒမၼသာရထိဂုဏ္ေတာ္အဓိပၸါယ္၊
ေသာဘ၀ါ-ထုိၿမတ္စြာဘုရားသည္၊ ဣတိပိ ဣမိနာစ ကာရေဏန-ဆုံးမသင္႔ရန္ သတၱ၀ါမွန္ေသာ္ ေခ်ာက္တန္လွ်င္ေခ်ာက္၊ ေၿမွက္တန္လွ်င္ေၿမွာက္၍ ေအာက္ေအာက္ ထက္ဂုဏ္ ဆင္႔ဆင္႔စုံဖုိ႔ ဖုံဖုံသင္ေပး အစဥ္ေဖးလွ်က္ ယဥ္ေက်းေလေအာင္ ေသြး ေဆာင္ဆုံးမေတာ္မူတတ္ေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင္႔လည္း၊ အႏုတၱေရာပုရိသဒမၼသာ ရထိ- အႏုတၱေရာပုရိသဒမၼ သာရထိမည္ေတာ္မူပါေပ၏၊
ဆုံးမထုိက္တဲ႔သတၱ၀ါေတြကို ယဥ္ေက်းေအာင္ဆုံးမရာ မွာ အတုမ႐ွိ စြမ္းႏုိ္င္ေတာ္မူေသာၿမတ္စြာဘုရား။
သတၳာေဒ၀မႏုႆာနံ ဂုဏ္ေတာ္အဓိပၸါယ္၊
ေသာဘ၀ါ-ထုိၿမတ္စြာဘုရားသည္၊ ဣတိပိ ဣမိနာစ ကာရေဏန၊ သတၱ၀ါေဟာ္ ကုန္သည္ေက်ာ္သည္၊ ေဖာ္ေလွာ္ငယ္သား ေနာက္ပါမ်ားကို ေရ႐ွားေဘးခ ကႏၱာရမွ ေခ မေၿမငူ ထုတ္ကယ္ယူသုိ႔ ထုိ႔တူတစိ ခဲယဥ္းဘိသည့္ ဇာတိ ဇရာ မရဏာဟု ကႏၱာရ ၾကမ္း ခရီးလမ္းမွ ေ႐ႊနန္းေၿမငူ ၿပည္နိဗၺဴသို႔ နတ္လူၿဗဟၼာ သတၱ၀ါကို ေကာင္းစြာေဆာင္ ယူ ကယ္တင္ေတာ္မူတတ္ေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင္႔လည္း၊ သတၳာေဒ၀မႏုႆာနံ-သတၳာေဒ၀မႏုႆာန မည္ေတာ္မူပါေပ၏၊
သတၳာေဒ၀မႏုႆာနံ-နတ္လူၿဗဟၼာ သတၱ၀ါတုိ႔ရဲ႕ ဆရာ ၿဖစ္ေတာ္မူေသာ ၿမတ္စြာဘုရား။
ဗုေဒၶါဂုဏ္ေတာ္အဓိပၸါယ္၊
ေသာဘဂ၀ါ-ထုိၿမတ္စြဘုရားသည္၊ ဣတိပိ ဣမိနာစ ကာရေဏန၊ ဒုကၡ သမုဒယ နိေရာဓႏွင္ မဂၢမည္သာ ေလးသစၥာကို ဦးစြာပိုင္ပိုင္ သိၿမင္ႏုိင္၍ သုံးဆုိင္ေ၀ေန မ်ားဗိုလ္ေၿခကို မေသြအတူ သိေစေတာ္မူႏုိင္ေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင္႔လည္း၊ ဗုေဒၶါ- ဗုဒၶမည္ေတာ္မူပါေပ၏၊
ဗုေဒၶါ-သစၥာေလးပါး ၿမတ္တရားကို ကို္ယ္တုိင္လည္းသိ သူတစ္ပါးကိုလည္း သိေစေတာ္မူတတ္ေသာ ၿမတ္စြာဘုရား။
ဘဂ၀ါ ဂုဏ္ေတာ္အဓိပၸါယ္၊
ေသာဘဂ၀ါ-ထုိၿမတ္စြာဘုရားသည္၊ ဣတိပိ ဣမိနာစ ကာရေဏန၊
(၁) အဏု ၿမဴသဖြယ္ ေပ်ာက္ကြယ္သိမ္ေမြ႕ မၿမင္ေတြ႕ေအာင္ ႐ုပ္ေဆာင္ဖန္ဆင္းႏုိင္ေသာ “အဏိမာ” ဘုန္းေတာ္၊
(၂) စိတ္၏အလား ေကာင္းကင္ဖ်ား၌ ေပါ႔ပါးလ်င္ၿမန္ စ်ာန္ပ်ံၾကြသြာႏုိင္ေသာ “လဃိမာ”ဘုန္းေတာ္
(၃) ကုိယ္ေတာ္သဏၭာန္ ပုံဟန္ပိုင္းၿခား မႏႈိင္းအားဖုိ႔ ၾကီးမားေလေအာင္ ႐ုပ္ ေဆာင္ဖန္ဆင္းႏိုင္ေသာ “မဟိမာ”ဘုန္းေတာ္၊
(၄) ဆီးတားကြယ္ကာ မ႐ွိပါဘဲ လိုရာတုိင္းေပါက္ တစ္ခဏေလာက္ၿဖင္႔ ၾကြသြား ႏုိင္ေသာ “ပတၱိ”ဘုန္းေတာ္၊
(၅) အဆင္းအတန္တန္ ပုံသဏၭာန္ကုိ စီမံဖန္တီး တစ္ခဏတည္းၿဖင္႔ ၿပီးစီးႏုိင္ ေသာ “ပါပကမၼ”ဘုန္းေတာ္၊
(၆) ကုိယ္ေတာ္ၿမတ္၏ စိတ္ဓာတ္ေတာ္မွ စ၍မၾကြင္း လူနတ္မင္းကုိ ပိုင္နင္းအုပ္ စုိး လႊမ္းမုိးႏုိင္ေသာ“ဤသိတာ”ဘုန္းေတာ္
(၇) သမာပတ္စ်ာန္ အဘိညာဏ္ကုိ ၀င္စံလုိက တခဏၿခင္းပုိင္ ၀င္စားႏုိင္ေသာ “၀သိတာ”ဘုန္းေတာ္၊
(၈) ကိစၥတစ္ခု ၿပဳစုတုန္းပင္ ၿပီးဆုံးခ်င္ေသာ္ ေဆာ္လွ်င္မေသြ ၿပီးဆုံးေစႏုိင္ ေသာ“ယတၳကာမာ၀သာယိတာ”ဘုန္းေတာ္၊
႐ွစ္ေဖာ္အၿပား ဤသို႔အားၿဖင္႔ ထင္႐ွားေလဘိ“ဣႆရိယ”ဘုန္းေတာ္၊
ကိေလသာရန္ ပယ္ဖ်က္လွန္ဖုိ႔ နိဗၺာန္ဖုိလ္မဂ္ ကုိးခ်က္အၿပား ေလာကုတၱရာတ ရားဟူေသာ“ဓမၼ”ဘုန္းေတာ္
ဟုတ္တုိင္းမွန္စြာ ၿဖစ္ေပၚလာ၍ ကမၻာတုိက္ေပါင္း ေသာင္းေလာကဓာတ္ ပဲ႔ထင္ ထပ္မွ် ႏွ႔ံစပ္သတင္း ေက်ာ္ေစာၿခင္းဟူေသာ“ယသ”ဘုန္းေတာ္၊
ေ႐ႊမ်က္ႏွာေတာ္ လက္ေၿခေတာ္မွ စ၍မၾကြင္း ပင္လုံး၀င္သည္၊ပန္းမင္းအေန က်က္သေရာမဂၤလာ စုေ၀းကာၿဖင္႔ လြန္စြာတင္႔တယ္ သပၸာယ္ေတာ္မူေသာ“သိရီ”ဘုန္း ေတာ္၊
အလုိေတာ္တုိင္း ေတာင္႔တတုိင္းပင္ မဆုိင္းမဆြ ၿပီးစီးရသည့္“ကာမ”ဘုန္းေတာ္၊
တစ္ေလာကလုံး ညြန္႐ုံးကိုးစား အားထားဖုိ႔ရာ လြန္စြာၾကိဳးကုတ္ အားထုတ္ေတာ္ မူေသာ“ပယတၱ”ဘုန္းေတာ္၊
ဤေၿခာက္ေဖာ္စုံ ဘုန္းေတာ္ဟုန္ႏွင္႔ ၿပည့္စုံေတာ္မူေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင္႔ လည္း၊ ဗုေဒၶါ၊ ဗုဒၶမည္ေတာ္မူပါေပ၏၊
No comments:
Post a Comment