E-Learning အေႀကာင္း သိေကာင္းစရာ။

E-Learning ဆိုတာမွာ "E" ဆိုတဲ့စကားလံုးဟာ "Electronic" ကိုရည္ညြန္းပါတယ္ ။ e-learning နဲ႔ပတ္သက္ျပီး အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားတဲ့ အေျမာက္အျမားထဲက European e-learning Action Plan မွ e-learning ကို ေအာက္ပါအတိုင္းအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္ ။

.. the use of new multimedia technologies and the internet to improve the quality of learning by facilitating access to resources and services as well as remote exchanges and collaboration (COM, 2001: 2)


လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက e-learning ကို online-learning နဲ႔ထူးမျခားနားလို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်တတ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ေကာက္ခ်က္ခ်သလို အဲဒီသင္ၾကားေရးပိုင္းနွစ္ခုဟာ အေတာ္ေလးတူညီတာေတြရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသခ်ာခြဲျခားၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ...

online-learning ဆိုတာ
- သင္ၾကားသူနဲ႔သင္ယူသူၾကား မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္ေတြ႔ဆံုမႈမိ်ဳးမရွိဘဲ ...(အေ၀းေရာက္သင္တန္း - distance learning - ဆန္ဆန္)
- အင္တာနက္တခုတည္းကိုသာၾကားခံျပီး ...
- သင္ၾကားေရးပိုင္းမွာအေထာက္အကူျဖစ္ေစမယ့္ အီလက္ထရြန္းနစ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိရိယာမ်ား (electronic tools) ကိုအသံုးျပဳျပီး ...
သင္ၾကားပို႔ခ်တာျဖစ္ပါတယ္။

e-learning ဆုိတာကေတာ့
- သင္ၾကားသူနဲ႔သင္ယူသူၾကား မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္ေတြ႔ဆံုမႈမိ်ဳးလည္း ရွိနိုင္သလို
- သင္ၾကားေရးပိုင္းမွာအေထာက္အကူျဖစ္ေစမယ့္ အီလက္ထရြန္းနစ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိရိယာမ်ား (electronic tools) နဲ႔
- အင္တာနက္ကို သင္ၾကားေရးပိုင္းအတြက္ လိုအပ္သလိုအသံုးခ်ျပီး ...
သင္ၾကားပို႔ခ်တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ e-learning မွာအဓိကပါ၀င္တဲ့အရာေတြကေတာ့ အီလက္ထရြန္းနစ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိရိယာေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့နည္းပညာ (technology) နဲ႔ အင္တာနက္ တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ (Technology လို႔ဆိုရာမွာ hardware နဲ႔ software ကို ဆိုလိုပါတယ္)

... အီလက္ထရြန္းနစ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိရိယာေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့နည္းပညာ (technology) ဆိုတာ ဘာေတြပါ၀င္ပါသလဲ ...

အင္တာနက္ေပၚမွာသံုးတဲ့ အီလက္ထရြန္းနစ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိရိယာမ်ား (electronic tools) မ်ားကို web1.0 and web2.0 ဆိုျပီး ခြဲျခားနိုင္ပါတယ္။ e-learning အတြက္ အဲဒီကိရိယာမ်ားကိုအသံုးခ်နိုင္ပါတယ္။ web1.0 ကို information web လို႔ဆိုစမွတ္ျပဳပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ web1.0 tools ေတြကို အဓိကအားျဖင့္ အင္ေဖာ္ေမးရွင္း (information) ျဖန္႔ေ၀ဖို႔အတြက္ အသံုးျပဳတာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ... အြန္လိုင္းက ဆိုဒ္တခုမွာ အေထာက္အကူျပဳစာအုပ္စာတမ္းေတြကို ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ထားတာမိ်ဳး။ web2.0 ကိုေတာ့ social web လို႔ ဆိုစမွတ္ျပဳပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ web2.0 tools ေတြကိုအသံုးျပဳၾကသူေတြၾကား နွီးေနွာဖလွယ္တာမိ်ဳးေတြ (interaction)၊ လူမႈဆက္ဆံေရးေတြ အမ်ားၾကီး ပါ၀င္ေနလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာအျဖစ္ ... ဘေလာဂ့္ေတြ၊ လူမႈဆက္ဆံေရးခ်ိတ္ဆက္ျခင္း (social networking) အတြက္တည္ေဆာက္ထားတဲ့ facebook လိုအရာေတြပါ။ e-learning အတြက္ web1.0 & web2.0 tools ကို သံုးနိုင္ေပမယ့္၊ ခုေခတ္ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ web2.0 tools ေတြကိုပဲ သံုးလာၾကပါတယ္။ ဒါကလည္း နည္းပညာပိုင္းအရတိုးတက္လာတဲ့အခါ လူေတြဟာ အင္တာနက္ေပၚမွာ ပိုျပီးနွီးေနွာဖလွယ္လာၾကတာေပၚမူတည္ျပီး ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈတခုပါ။ (e-learning မွာသံုးတဲ့ web2.0 tools ေတြအေၾကာင္း ေနာက္ပိုင္းမွာ အေသးစိတ္ေဖာ္ျပပါမယ္)


... e-learning ကို ဘယ္ေနရာေတြမွာ သံုးနိုင္ပါသလဲ ...

e-learning ကို ပညာေရးပိုင္းမွာသာမက၊ ပေရာဖက္ရွင္နယ္ထရိန္နင္ (professional training) ပိုင္းမွာလည္း အရင္တည္းက အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ပညာေရးပိုင္းမွာေတာ့ မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္ေတြ႔ဆံုတာမိ်ဳးမရွိတဲ့ အေ၀းေရာက္သင္ၾကားေရးပိုင္းမွာ ပိုျပီးအသံုးျပဳခဲ့ၾကတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ e-learning ကို ပညာေရးပိုင္းမွာ တြင္က်ယ္စြာအသံုးခ်လာၾကေပမယ့္ တခ်ိဳ႔ေသာဘာသာရပ္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ဘာသာစကားပိုင္း၊ စာေပနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ဘာသာရပ္ေတြမွာ ပိုျပီးအသံုးျပဳၾကပါတယ္။


... e-learning ဟာ ပညာေရးပိုင္းမွာ အဘယ္ေၾကာင့္ တြင္က်ယ္လာပါသလဲ ...

ကမာၻၾကီးမွာေခတ္သစ္နည္းပညာေတြထြန္းကားလာတာနဲ႔အမွ် အီလက္ထရြန္းနစ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိရိယာေတြလည္း ပိုမိုထြန္းကားလာပါတယ္။ အဲဒီကိရိယာေတြကိုအသံုးျပဳျပီးလုပ္နိုင္တဲ့အရာေတြလည္း မ်ားျပားလာပါတယ္။ အလားတူပဲ kilobits per second လိုႏႈန္းမိ်ဳးနဲ႔စတင္ခဲ့တဲ့အင္တာနက္ဟာလည္း ခုဆိုရင္ အရမ္းပိုျမန္ဆန္တဲ့ megabits per second ႏႈန္းမိ်ဳးကိုေရာက္ေနပါျပီ။ အဲလုိတိုးတက္လာတဲ့နည္းပညာေတြကိုသံုးျပီး တီထြင္ထားတဲ့အီလက္ထရြန္းနစ္ကိရိယာေတြကိုသံုးျပီး စာလံုး (text) ေတြသာမက၊ အသံ (audio)၊ ရုပ္ (video)၊ ဓါတ္ပံု (image) စတာေတြနဲ႔ ျမန္ဆန္တဲ့အင္တာနက္ကိုသံုးျပီး ဆက္သြယ္နိုင္ၾက၊ အင္ေဖာ္ေမးရွင္းကို ျဖန္႔ေ၀ဖလွယ္နိုင္ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခါ technology နဲ႔ internet ဆိုတာဟာ လူေတြရဲ႔ဘ၀ေတြထဲမွာ မရွိမျဖစ္ဆိုသလိုျဖစ္လာပါတယ္။

ထိုသို႔ ဒီဂ်စ္တယ္လ္ (digital) ေခတ္ကိုဦးတည္သြားတဲ့အေျခအေနေတြကိုသံုးသပ္ျပီး Prensky (2001) ဆိုသူက ...

ခုေခတ္လူငယ္ေတြကို "Digital Natives - native speakers of the digital language of the computer, video games and internet"

သင္ၾကားသူ ဆရာဆရာမမ်ားကိုေတာ့ "Digital Immigrants - those of us who were not born into the digital world but have, at some later point in our lives, become fascinated by and adopted many or most aspects of the new technology" လို႔ေခၚေ၀ၚခဲ့ပါတယ္။

Prensky (2001) ဆိုလိုတာကေတာ့ ခုေခတ္လူငယ္ေတြဟာ ဒီဂ်စ္တယ္လ္ေခတ္မွာေမြးဖြားၾကီးျပင္းလာျပီး၊ ဒီဂ်စ္တယ္လ္ပိုင္းဆိုင္ရာ technology ေတြ၊ အင္တာနက္ေတြနဲ႔ နဂိုတည္းက အေရာတ၀င္ယဥ္ပါးျပီးသားျဖစ္ေနသူေတြပါ။ သင္ၾကားသူဆရာဆရာမမ်ားကေတာ့ ဒီဂ်စ္တယ္လ္ေခတ္မေရာက္ခင္မွာ ေမြးဖြားခဲ့ၾကသူေတြျဖစ္တဲ့အတြက္၊ ဒီဂ်စ္တယ္လ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိရိယာေတြနဲ႔ ထိေတြ႔မႈမ်ားလာတဲ့အခါ အဲဒီအရာေတြကို တျဖည္းျဖည္းယဥ္ပါးလာျပီး သံုးတတ္လာတာျဖစ္ပါတယ္။

digital natives ေတြျဖစ္တဲ့ ခုေခတ္လူငယ္ေတြကို သူတို႔နဲ႔ရင္းနီးကြ်မ္း၀င္တဲ့ technology and internet ကိုသံုးျပီးေတာ့ သင္ၾကားေရးပိုင္းမွာအသံုးခ်မယ္ဆိုရင္ ထိေရာက္နိုင္မယ္လို႔ ပညာေရးသုေတသီေတြက ေတြ႔ရွိလာၾကပါတယ္။ အဲဒီေတြ႔ရွိခ်က္နဲ႔အတူ technology and internet ကို အသံုးခ်တဲ့ e-learning ဆိုတာဟာလည္း ပညာေရးနယ္ပယ္မွာ ပိုမိုတြင္က်ယ္လာပါတယ္။

... e-learning နဲ႔ပတ္သက္၍အထင္မွားၾကေသာအခ်က္မ်ား ...(E-language wiki)

e-learning ဆိုတာ စာသင္ၾကားနည္းစနစ္တခုလို႔ အထင္မွားတတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္ကေတာ့ e-learning ဆိုတာ နည္းပညာ (technology) နဲ႔ပဲသက္ဆိုင္ပါတယ္။ ပညာေရးသုေတသီေတြက စာသင္နည္းစနစ္ (pedagogy) ဆိုတာဟာ နည္းပညာပိုင္း (technology) ထက္အျမဲဦးစားေပးသင့္တယ္လို႔ ဆိုစမွတ္ျပဳၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ျပီး ဥပမာတခုေပးရရင္ ...

တခ်ိဳ႔ေက်ာင္းေတြမွာ e-learning ကိုအသံုးျပဳၾကတဲ့အခါ၊ နည္းပညာပိုင္းကိုဦးစားေပးထားတဲ့ electronic tools ေတြကိုသံုးဖို႔ ဆရာဆရာမမ်ားက သူတို႔ရဲ႕သင္ခန္းစာေတြကို လိုက္ေရာညီေထြျဖစ္ေအာင္ ျပဳျပင္ရပါတယ္။ အဲဒီအခါ စာသင္နည္းစနစ္ဟာ နည္းပညာပိုင္း (technology) ကိုလိုက္ျပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးရတာမိ်ဳး ျဖစ္သြားပါတယ္။ အဲလိုနည္းပညာပိုင္းကိုပဲဦးစားေပးတဲ့အခါ ေက်ာင္းသားေတြတတ္ကြ်မ္းေအာင္သင္ေလ့ရွိတဲ့ စာသင္နည္းစနစ္ေတြကို အသံုးျပဳခြင့္မရေတာ့ပဲ ၊ ရွိေနတဲ့ electronic tools ေတြကိုအဆင္ေျပေအာင္သံုးဖို႔ပဲ ဦးစားေပးလိုက္ရတဲ့အခါ စာသင္နည္းစနစ္ေတြက ထိေရာက္မႈသိပ္မရွိေတာ့ပါဖူး။

ဒါေၾကာင့္ e-learning ကို အသံုးျပဳတဲ့အခါမွာ အဓိက သတိထားရမယ့္အခ်က္က ဘယ္ electronic tools ကို သံုးမယ္လို႔ အရင္မဆံုးျဖတ္ပဲ၊ စာသင္နည္းစနစ္ (pedagogy) ကိုအရင္ဆံုးျဖတ္ျပီးမွ အဲလိုစာသင္နည္းမိ်ဳးရေအာင္ ဘယ္လို electronics tools ကို သံုးျပီးသင္ရင္ ထိေရာက္နိုင္မလဲလို႔ ေတြးရပါမယ္။

ဒုတိယ အမ်ားဆံုးအထင္မွားၾကတဲ့အခ်က္ကေတာ့ e-learning ဆိုတာ “လူတိုင္းအတြက္ ၊ ေနရာတိုင္း ၊ အခ်ိန္တိုင္း” မွာလုပ္ေဆာင္နိုင္မယ္လို႔ အထင္မွားတာပါ။ e-learning ကိုအသံုးျပဳမယ္ဆိုရင္ အဓိကလိုအပ္တာကေတာ့ အေပၚမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ နည္းပညာပိုင္း (technology) ျဖစ္တဲ့ ကြန္ျပဴတာလိုအီလက္ထရြန္နစ္ကိရိယာနဲ႔ အင္တာနက္ပါ။ အဲဒါေတြကိုမရရွိနိုင္တဲ့ (သို႔မဟုတ္) အတိုင္းအတာတခုအထိလံုေလာက္စြာအသံုးျပဳခြင့္မရွိတဲ့ေနရာေတြမွာ (အထူးသျဖင့္ တိုးတက္ဖြ႔ံျဖိဳးမႈနည္းပါးတဲ့ ဖြ႔ံျဖိဳးဆဲနိုင္ငံေတြ၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ပတ္၀န္းက်င္မွာက်င္လည္ေနသူေတြမွာ) e-learning အတြက္ အခက္အခဲျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အင္တာနက္ဆိုတာ၊ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာေတြနဲ႔ ရင္းနီးကြ်မ္း၀င္မႈမရွိသူေတြအတြက္လည္း အခက္အခဲျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ျပီး အင္တာနက္နဲ႔ နည္းပညာေတြဟာ အေနာက္နိုင္ငံကဆင္းသက္လာတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အမ်ားအားျဖင့္ အဂၤလိပ္လိုသာအသံုးအႏႈံးေတြမ်ားျပီး အဂၤလိပ္ဘာသာစကားကို မကြ်မ္း၀င္သူေတြအတြက္လည္း ကသိကေအာက္ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ အဲလို အင္တာနက္နဲ႔ နည္းပညာပိုင္းသံုးစြဲမႈ မတူညီမႈေတြကို digital divide လို႔ ေခၚေ၀ၚပါတယ္။

တတိယအမ်ားဆံုးအထင္မွားၾကတဲ့အခ်က္ကေတာ့ e-learning ဆိုတာ ဆရာ ဆရာမေတြကို မလိုအပ္ဖူးဆိုတာပါပဲ။ အေထာက္အကူစာအုပ္ေတြ သင္ခန္းစာဖတ္စာအုပ္ေတြကို ကိုယ့္ဘာသာဖတ္ျပီး “ဒါဆိုရင္ ဒါလုပ္” ဆိုျပီး သင္ယူရတဲ့ေနရာမိ်ဳးမွာေတာ့ e-learning ကိုသံုးရင္ ဆရာဆရာမေတြမလိုေတာ့တာ မွန္ကန္နိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆရာဆရာမေတြနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြၾကား သင္ခန္းစာေတြကိုပို႔ခ်ရာမွာ “ဒါဆိုရင္ ဒါလုပ္” ဆိုတဲ့ တစ္လမ္းသြားမိ်ဳးမဟုတ္ဘဲ ၊ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးတာမိ်ဳးလုပ္တဲ့သင္ၾကားနည္းစနစ္မိ်ဳးမွာေတာ့၊ e-learning ဟာ အတန္းထဲမွာသင္ေနတာအစား၊ အင္တာနက္ေပၚမွာသင္တာမိ်ဳးပဲ ေျပာင္းလဲသြားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ သင္ၾကားေပးေနတဲ့ (သို႔မဟုတ္) ဂိုက္ (guide) လုပ္ေပးေနတဲ့ ဆရာဆရာမေတြရွိေနမွ ေက်ာင္းသားေတြဟာ electronic tools ေတြကို တန္ဖိုးရွိရွိ သူတို႔စာသင္ယူေရးမွာ အသံုးခ်နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ နို႔မဟုတ္ရင္ေတာ့ ဘေလာဂ့္ေတြကို လူအမ်ားစုအသံုးျပဳၾကသလို လူမႈဆက္ဆံေရးခ်ိတ္ဆက္ျခင္း (social networking) အတြက္ပဲ အမ်ားဆံုးသံုးတာမိ်ဳးျဖစ္သြားနိုင္ပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးအမ်ားဆံုးအထင္မွားၾကတဲ့အခ်က္ကေတာ့ e-learning ရွိလာတဲ့အခါ မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္ျပီး စာသင္တာမိ်ဳး (face-to-face learning) မလုိအပ္ေတာ့ဖူး ဆိုတာပါပဲ။ e-learning ေရာ မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္စာသင္တာေရာ သူ႔ဘာသာသူေကာင္းတဲ့အခ်က္ေတြရွိတဲ့အတြက္ ခုေနာက္ပိုင္းမွာ ပညာေရးသုေတသီေတြက အဲဒီနွစ္မိ်ဳးလံုးကိုတခ်ိန္တည္းအသံုးခ်နိုင္မယ့္ blended learning ဆိုတာကို အားသန္လာၾကပါတယ္။ Blended learning မွာ မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္သင္ၾကားေရးမွာ မလုပ္နိုင္တဲ့အရာေတြကို e-learning အေနနဲ႔ electronic tools ေတြကိုသံုးျပီး သင္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ နွစ္ခုလံုးကေကာင္းက်ိဳးေတြကို ရရွိနိုင္ပါတယ္။

[ “educationinmyanmar_ မွတဆင့္ကူးယူေဖၚၿပပါသည္။” ]